Blog: De Werkzame Stof volgens Ricardo
‘Je veilig voelen is een proces’
De werkzame stof, wat is die in de weg naar herstel? We laten elke keer iemand anders aan het woord om die vraag te beantwoorden. Een psycholoog, een cliënt, een toezichthouder. Deze keer spreken we ervaringsdeskundige Ricardo Borges Goncalves.
Door Daantje Daniels en Mireille Molenhuis
Onbevangen en levendig. Zo vertelt ervaringsdeskundige Ricardo Borges Goncalves (38) zijn verhaal. Je ziet de jonge, nieuwsgierige jongen in hem die als twaalfjarige een internaat wel zag zitten. Niet wetende wat het inhield, weg wilde uit de situatie en het als een soort Center Parcs zag.
Onveiligheid
Veiligheid. Dat ziet hij als het meest werkzame in zijn herstel. Onveiligheid kende hij dan ook veel toen hij opgroeide. Zijn vader had een alcoholverslaving. Hoewel hij veel met hem optrok – regelmatig samen voetballen en ook naar cafés ging - maakte hij veel escalaties mee door de alcohol. Hij was als kleine jongen gewend aan dronken mensen om zich heen. Ook zag hij tijdens feestjes zijn moeder en oma snuiven. Zijn opa rookte softdrugs in huis. “Het huis rook standaard naar wiet.”
Toen zijn ouders gingen scheiden kwam hij na getouwtrek tussen zijn moeder en oma en daardoor betrokken kinderbescherming en het Jongeren Informatie Punt op zijn twaalfde in een internaat terecht. Best snel kwamen ze tot de conclusie dat hij uit huis moest worden geplaatst. Zowel zijn oma als zijn moeder waren opgegroeid in tehuizen.
Aanpassen in groepen
In de internaten moest hij zich telkens weer opnieuw aanpassen aan nieuwe groepen. In Enschede begon hij als plat pratende Amsterdammer Twents te praten. En toen hij na een valse beschuldiging een paar jaar later werd overgeplaatst naar een internaat met jongens van een jeugdgevangenis met een Pij-maatregel, begon hij zich aan deze jongens met delictgedrag aan te passen. “Ik moest ergens bij horen. Dat betekende dat ik opgroeide met gangsterrap en op verloven stolen we een fles drank. Lichamelijk werd ik een man, maar emotioneel leerde ik niets.”
Zijn oma bezocht hem in het begin nog wel, later niet meer. Ricardo was er verder altijd alleen. De enige keer dat een oom langskwam met wie hij verder geen contact had, - met pistool en al - was toen hij was geslagen door een wat oudere man op de crisisopvang. Daar verbleef hij nog als twaalfjarige als pitstop voor het internaat.
Grenzeloos
Rond zijn 16e voelde hij zich klaar voor de maatschappij en ging op zijn zeventiende begeleid wonen. Na drie weken vertrok hij weer - naar Amsterdam - met het idee het wel te redden. Hij realiseerde zich niet dat hij ook daar geen basis meer had. Met zijn moeder had hij geen contact meer en zijn oma woonde in Almere. Hij begon op straat te leven en kwam in het nachtleven terecht dat uiteindelijk verviel in drinken, op straat slapen, op Schiphol, of bij vrouwen die hem in huis toelieten en (straat)roven om aan geld of kleding te komen. “Ogenschijnlijk zag ik er redelijk uit, maar je moest mijn voeten niet ruiken, dacht ik altijd.” Dat duurde drie jaar.
“Tijdens mijn pubertijd heb ik geen grenzen meegekregen. Met alles heb ik mijn eigen grenzen moeten ontdekken. Ik was nergens ingeschreven en heb tot mijn 26ste nooit een acceptgiro betaald. Ik probeerde wel eens wat, dan ging ik in een bui van een kater naar een uitkeringsverstrekker, maar wilde dan ook meteen resultaat. Als ik het papierwerk zag, dan haakte ik af. Ik was van de snelle behoeftebevrediging.”
Veel gevangenissen zag hij van binnen voor kleine straffen. “Steeds als ik vastzat voelde ik me weer even het mannetje, want dan wist ik me snel weer in zo’n groep te settelen.” Dat had hij immers wel geleerd. “Dan lieten ze me vrij en viel ik weer in dat gat.”
Warme familiecultuur
Toen hij op zijn 22ste een Kaapverdiaanse vriendin kreeg, wat hij zelf ook half is, maakte hij kennis met het familieleven en de Kaapverdiaanse cultuur. De relatie met zijn ex was niet zo goed, liefde geven en ontvangen was hem onbekend. Toch kregen ze een dochter, Rosalie en leerde hij de warmte en zorgzaamheid van familie kennen.
Veiligheid
Maar het weerhield hem niet uit de gevangenis te blijven. Hij zat regelmatig vast, en op een gegeven moment kreeg hij 30 maanden, waarvan 6 maanden voorwaardelijk. Na 18 maanden kwam hij in de Piet Roordakliniek. Waar hij zich eerder in therapie ontpopte tot een co-therapeut, veranderde dat hier. Hij begon zich open te stellen voor therapie bij Ivo, de afdelingspsycholoog, waar hij wekelijks een gesprekje mee had. “Hij was de juiste man op het juiste moment. Ik was het ook helemaal zat. Ik ben mij veilig gaan voelen bij Ivo. Hij had een rustige persoonlijkheid. Ik kon hem alles vertellen en er ook een grapje mee maken.”
Open stellen voor therapie
Ricardo begon met EMDR en verwerkte toen ook het overlijden van zijn vader wat hij op zijn 21ste had meegemaakt. Hij had er nooit met iemand over kunnen praten. “Na afloop van de EMDR voelde ik me helemaal afgevlakt, omdat ik zo de diepte in was gegaan.” Het eerste resultaat van de EMDR merkte hij toen zijn oudtante overleed. Zij werd op dezelfde begraafplaats begraven als zijn vader. “Het punt was zo aangedrukt dat de spanning weg was genomen rond het overlijden van mijn vader. Toen ben ik ook nog naar zijn graf gegaan, die dag was echt goed voor mij. Ik voelde dat die EMDR zijn werk had gedaan. Toen ben ik mezelf echt gaan openstellen.”
Hij ging verder met schematherapie en Psychomotorische therapie (PMT). “Schematherapie om mijn patronen van het heden door visualisaties terug naar het verleden te brengen. Bijvoorbeeld kleine situaties. Dan moest ik teruggaan naar die kleine Ricardo en begon ik te huilen omdat ik dat afgewezen jongetje voelde. Ik leerde door de schematherapie zoveel over mezelf en waar die patronen nou vandaan komen. Dat was voor mij super werkend.
PMT was echt door middel van sport- en speloefeningen te trainen. Je voelt dat iedereen je zo aankijkt als je uit de gevangenis komt. Je voelt je ook echt een outlaw, en je denkt dat iedereen je ook zo ziet. Wil je terugkeren in de maatschappij, moet je daar echt aan werken. Ik trainde om ermee om te gaan als ik bijvoorbeeld naar een Ajax wedstrijd ging en ook in het omgaan met andere mensen die nog wel dronken en drugs gebruikten.”
Elkaar vinden
Toen leerde hij zijn huidige partner Caroline kennen. Haar zoon had net leukemie gehad. Zij had twee jaar in het Radboud geleefd. “Zo vonden we elkaar. We hadden veel raakvlakken; de afstand die we beiden hadden tot de maatschappij. Sinds ik Caroline nu 6,5 jaar geleden heb ontmoet, gaat het goed met me. Nog een tijdje heb ik in een beschermde woonvorm gewoond en daar ben ik in contact gekomen met een maatjestraject Team Ed. Dat heeft goed uitgepakt.”
Zijn werkzame stof is dan ook echt veiligheid. “Ik ben mij veilig gaan voelen bij Ivo. En door mij veilig te voelen ben ik me kwetsbaar op gaan stellen. En toen ik mij kwetsbaar op ging stellen, heb ik mij opengesteld voor de hulpverlening. Veilig voelen is een proces die met meerdere factoren te maken hebben. Ben je zat van dit leven? Wat voor perspectief zie je nog in dit leven? Intelligentie speelt natuurlijk ook mee. Je moet constant je structuur op een bepaalde manier aanpassen om maar niet…”
Sterkend
Zijn relatie met zijn partner biedt hem een stabiele basis. “Ik voel me goed bij de vrouw bij wie ik ben. Dan kan ik accelereren op andere dingen. Ik blijf niet haken op dat stukje relatieproblemen, waar ik vroeger in bleef, omdat ik ook gewoon oprecht in de relatie zit. En de ervaringsdeskundigheid. Ik word daarin gehoord en gezien. Ik ben op dit moment zeer blij in de rol waarin ik zit, ik heb ervaringsdeskundigheid mede mogen ontwikkelen in de regio Nijmegen en dat is best succesvol geworden. Ook volg ik op dit moment een opleiding Management & Organisatie. Wat ik ook heb meegemaakt, je kunt best succesvol zijn! Dat is voor mij sterkend om mijn herstel vast te houden. Door het vele wat ik heb meegemaakt kan ik ook zonder oordeel luisteren. Ik kan luisteren vanuit mijn eigen ervaring die raakvlakken heeft met een andere ontwrichte situatie, Ik ben open en daag anderen uit ook open te zijn.”
De werkzame stof, wat is die in de weg naar herstel? We laten elke keer iemand anders aan het woord om die vraag te beantwoorden. Een psycholoog, een cliënt, een toezichthouder. Deze keer spreken we ervaringsdeskundige Ricardo Borges Goncalves.
Door Daantje Daniels en Mireille Molenhuis
Onbevangen en levendig. Zo vertelt ervaringsdeskundige Ricardo Borges Goncalves (38) zijn verhaal. Je ziet de jonge, nieuwsgierige jongen in hem die als twaalfjarige een internaat wel zag zitten. Niet wetende wat het inhield, weg wilde uit de situatie en het als een soort Center Parcs zag.
Onveiligheid
Veiligheid. Dat ziet hij als het meest werkzame in zijn herstel. Onveiligheid kende hij dan ook veel toen hij opgroeide. Zijn vader had een alcoholverslaving. Hoewel hij veel met hem optrok – regelmatig samen voetballen en ook naar cafés ging - maakte hij veel escalaties mee door de alcohol. Hij was als kleine jongen gewend aan dronken mensen om zich heen. Ook zag hij tijdens feestjes zijn moeder en oma snuiven. Zijn opa rookte softdrugs in huis. “Het huis rook standaard naar wiet.”
Toen zijn ouders gingen scheiden kwam hij na getouwtrek tussen zijn moeder en oma en daardoor betrokken kinderbescherming en het Jongeren Informatie Punt op zijn twaalfde in een internaat terecht. Best snel kwamen ze tot de conclusie dat hij uit huis moest worden geplaatst. Zowel zijn oma als zijn moeder waren opgegroeid in tehuizen.
Aanpassen in groepen
In de internaten moest hij zich telkens weer opnieuw aanpassen aan nieuwe groepen. In Enschede begon hij als plat pratende Amsterdammer Twents te praten. En toen hij na een valse beschuldiging een paar jaar later werd overgeplaatst naar een internaat met jongens van een jeugdgevangenis met een Pij-maatregel, begon hij zich aan deze jongens met delictgedrag aan te passen. “Ik moest ergens bij horen. Dat betekende dat ik opgroeide met gangsterrap en op verloven stolen we een fles drank. Lichamelijk werd ik een man, maar emotioneel leerde ik niets.”
Zijn oma bezocht hem in het begin nog wel, later niet meer. Ricardo was er verder altijd alleen. De enige keer dat een oom langskwam met wie hij verder geen contact had, - met pistool en al - was toen hij was geslagen door een wat oudere man op de crisisopvang. Daar verbleef hij nog als twaalfjarige als pitstop voor het internaat.
Grenzeloos
Rond zijn 16e voelde hij zich klaar voor de maatschappij en ging op zijn zeventiende begeleid wonen. Na drie weken vertrok hij weer - naar Amsterdam - met het idee het wel te redden. Hij realiseerde zich niet dat hij ook daar geen basis meer had. Met zijn moeder had hij geen contact meer en zijn oma woonde in Almere. Hij begon op straat te leven en kwam in het nachtleven terecht dat uiteindelijk verviel in drinken, op straat slapen, op Schiphol, of bij vrouwen die hem in huis toelieten en (straat)roven om aan geld of kleding te komen. “Ogenschijnlijk zag ik er redelijk uit, maar je moest mijn voeten niet ruiken, dacht ik altijd.” Dat duurde drie jaar.
“Tijdens mijn pubertijd heb ik geen grenzen meegekregen. Met alles heb ik mijn eigen grenzen moeten ontdekken. Ik was nergens ingeschreven en heb tot mijn 26ste nooit een acceptgiro betaald. Ik probeerde wel eens wat, dan ging ik in een bui van een kater naar een uitkeringsverstrekker, maar wilde dan ook meteen resultaat. Als ik het papierwerk zag, dan haakte ik af. Ik was van de snelle behoeftebevrediging.”
Veel gevangenissen zag hij van binnen voor kleine straffen. “Steeds als ik vastzat voelde ik me weer even het mannetje, want dan wist ik me snel weer in zo’n groep te settelen.” Dat had hij immers wel geleerd. “Dan lieten ze me vrij en viel ik weer in dat gat.”
Warme familiecultuur
Toen hij op zijn 22ste een Kaapverdiaanse vriendin kreeg, wat hij zelf ook half is, maakte hij kennis met het familieleven en de Kaapverdiaanse cultuur. De relatie met zijn ex was niet zo goed, liefde geven en ontvangen was hem onbekend. Toch kregen ze een dochter, Rosalie en leerde hij de warmte en zorgzaamheid van familie kennen.
Veiligheid
Maar het weerhield hem niet uit de gevangenis te blijven. Hij zat regelmatig vast, en op een gegeven moment kreeg hij 30 maanden, waarvan 6 maanden voorwaardelijk. Na 18 maanden kwam hij in de Piet Roordakliniek. Waar hij zich eerder in therapie ontpopte tot een co-therapeut, veranderde dat hier. Hij begon zich open te stellen voor therapie bij Ivo, de afdelingspsycholoog, waar hij wekelijks een gesprekje mee had. “Hij was de juiste man op het juiste moment. Ik was het ook helemaal zat. Ik ben mij veilig gaan voelen bij Ivo. Hij had een rustige persoonlijkheid. Ik kon hem alles vertellen en er ook een grapje mee maken.”
Open stellen voor therapie
Ricardo begon met EMDR en verwerkte toen ook het overlijden van zijn vader wat hij op zijn 21ste had meegemaakt. Hij had er nooit met iemand over kunnen praten. “Na afloop van de EMDR voelde ik me helemaal afgevlakt, omdat ik zo de diepte in was gegaan.” Het eerste resultaat van de EMDR merkte hij toen zijn oudtante overleed. Zij werd op dezelfde begraafplaats begraven als zijn vader. “Het punt was zo aangedrukt dat de spanning weg was genomen rond het overlijden van mijn vader. Toen ben ik ook nog naar zijn graf gegaan, die dag was echt goed voor mij. Ik voelde dat die EMDR zijn werk had gedaan. Toen ben ik mezelf echt gaan openstellen.”
Hij ging verder met schematherapie en Psychomotorische therapie (PMT). “Schematherapie om mijn patronen van het heden door visualisaties terug naar het verleden te brengen. Bijvoorbeeld kleine situaties. Dan moest ik teruggaan naar die kleine Ricardo en begon ik te huilen omdat ik dat afgewezen jongetje voelde. Ik leerde door de schematherapie zoveel over mezelf en waar die patronen nou vandaan komen. Dat was voor mij super werkend.
PMT was echt door middel van sport- en speloefeningen te trainen. Je voelt dat iedereen je zo aankijkt als je uit de gevangenis komt. Je voelt je ook echt een outlaw, en je denkt dat iedereen je ook zo ziet. Wil je terugkeren in de maatschappij, moet je daar echt aan werken. Ik trainde om ermee om te gaan als ik bijvoorbeeld naar een Ajax wedstrijd ging en ook in het omgaan met andere mensen die nog wel dronken en drugs gebruikten.”
Elkaar vinden
Toen leerde hij zijn huidige partner Caroline kennen. Haar zoon had net leukemie gehad. Zij had twee jaar in het Radboud geleefd. “Zo vonden we elkaar. We hadden veel raakvlakken; de afstand die we beiden hadden tot de maatschappij. Sinds ik Caroline nu 6,5 jaar geleden heb ontmoet, gaat het goed met me. Nog een tijdje heb ik in een beschermde woonvorm gewoond en daar ben ik in contact gekomen met een maatjestraject Team Ed. Dat heeft goed uitgepakt.”
Zijn werkzame stof is dan ook echt veiligheid. “Ik ben mij veilig gaan voelen bij Ivo. En door mij veilig te voelen ben ik me kwetsbaar op gaan stellen. En toen ik mij kwetsbaar op ging stellen, heb ik mij opengesteld voor de hulpverlening. Veilig voelen is een proces die met meerdere factoren te maken hebben. Ben je zat van dit leven? Wat voor perspectief zie je nog in dit leven? Intelligentie speelt natuurlijk ook mee. Je moet constant je structuur op een bepaalde manier aanpassen om maar niet…”
Sterkend
Zijn relatie met zijn partner biedt hem een stabiele basis. “Ik voel me goed bij de vrouw bij wie ik ben. Dan kan ik accelereren op andere dingen. Ik blijf niet haken op dat stukje relatieproblemen, waar ik vroeger in bleef, omdat ik ook gewoon oprecht in de relatie zit. En de ervaringsdeskundigheid. Ik word daarin gehoord en gezien. Ik ben op dit moment zeer blij in de rol waarin ik zit, ik heb ervaringsdeskundigheid mede mogen ontwikkelen in de regio Nijmegen en dat is best succesvol geworden. Ook volg ik op dit moment een opleiding Management & Organisatie. Wat ik ook heb meegemaakt, je kunt best succesvol zijn! Dat is voor mij sterkend om mijn herstel vast te houden. Door het vele wat ik heb meegemaakt kan ik ook zonder oordeel luisteren. Ik kan luisteren vanuit mijn eigen ervaring die raakvlakken heeft met een andere ontwrichte situatie, Ik ben open en daag anderen uit ook open te zijn.”